Τελικά όντως «ένα μήλο την ημέρα, τον γιατρό τον κάνει πέρα»;

Ο κόσμος αγαπά τα μήλα. Κάθε χρόνο, παράγονται παγκοσμίως σχεδόν 100 εκατομμύρια τόνοι μήλων. Αυτά τα φρούτα, τα οποία διατίθενται σε μια μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και γεύσεων, έχουν από καιρό τη φήμη ότι μας βοηθούν να παραμένουμε υγιείς.

Η δημοφιλής φράση «ένα μήλο την ημέρα κ, τον γιατρό τον κάνει πέρα» προέρχεται από μια ελαφρώς πιο φλύαρη ουαλική παροιμία που γράφτηκε το 1866: «Φάε ένα μήλο πριν πας για ύπνο και θα εμποδίσεις τον γιατρό να βγάλει το ψωμί του».

Υπάρχει όμως κάποια αλήθεια στον πυρήνα αυτού του μακροχρόνιου ρητού; Και είναι τα μήλα ιδιαίτερα υγιεινά σε σύγκριση με άλλα φρούτα;

Πρώτον, ας σκεφτούμε τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν τα μήλα. Καταρχάς, αποτελούν πλούσια πηγή φυτοχημικών, συμπεριλαμβανομένων των φλαβανολών. Αυτές οι ενώσεις έχουν συνδεθεί με πολλά οφέλη για την υγεία, όπως η διατήρηση ενός υγιούς βάρους και η μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων.

Τα μήλα περιέχουν επίσης διάφορες πολυφαινόλες, συμπεριλαμβανομένων των ανθοκυανινών, οι οποίες βοηθούν να δοθεί σε κάποια φλούδα μήλου το κόκκινο χρώμα της και συνδέονται με τη βελτιωμένη υγεία της καρδιάς. Μια άλλη πολυφαινόλη που θα βρείτε στα μήλα είναι η φλοριδζίνη. Έχει βρεθεί ότι βοηθά στον έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα.

Υπάρχουν επίσης πολλές φυτικές ίνες στα μήλα, κυρίως πηκτίνη, η οποία μειώνει την ποσότητα λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας (LDL), της ανθυγιεινής μορφής χοληστερόλης, στο αίμα μας. Η πηκτίνη μειώνει επίσης την ποσότητα ζάχαρης και λίπους που απορροφούμε από τις τροφές, βοηθώντας στη σταθεροποίηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα μας.

Αυτά τα θρεπτικά συστατικά στα μήλα φαίνεται να προσφέρουν οφέλη για την υγεία. Μια ανασκόπηση πέντε μελετών του 2017 ανέφερε ότι η κατανάλωση μήλων σχετίζεται με μείωση κατά 18% του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Μια άλλη ανασκόπηση του 2022, η οποία ανέλυσε 18 μελέτες, διαπίστωσε ότι η κατανάλωση περισσότερων μήλων ή τροφών που προέρχονται από μήλα, όπως ο χυμός μήλου, μπορεί να μειώσει τη χοληστερόλη, εάν διατηρήσετε τη συνήθεια για περισσότερο από μία εβδομάδα.

Η υγιεινή διατροφή γενικά μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου έως και 40%, κυρίως χάρη στις βιοδραστικές ενώσεις, φυτοχημικά, που είναι κοινά στα μήλα. Ορισμένες μελέτες έχουν συνδέσει ακόμη και την κατανάλωση μήλων με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων καρκίνων.

Η τακτική κατανάλωση μήλων φαίνεται να σχετίζεται με διάφορα οφέλη για την υγεία και γνωρίζουμε ότι είναι γεμάτα με υγιεινές ενώσεις. Αλλά είναι τα μήλα, συγκεκριμένα, πιο αποτελεσματικά από άλλες φυτικές τροφές στο να κρατήσουν τον γιατρό μακριά μας;

«Τα μήλα δεν έχουν πολλή βιταμίνη C και δεν έχουν σίδηρο ή ασβέστιο, αλλά έχουν τόσα πολλά άλλα συστατικά που προάγουν την υγεία και κάνουν υπέροχα πράγματα για τον οργανισμό», λέει η Janet Colson, καθηγήτρια διατροφής και επιστήμης τροφίμων στο Πανεπιστήμιο Middle Tennessee State στις ΗΠΑ.

Τα μήλα περιέχουν ενώσεις που είναι κοινές σε πολλά φρούτα και λαχανικά, συμπεριλαμβανομένων αυτών των χρήσιμων πολυφαινολών, λέει η Flavia Guzzo, αναπληρώτρια καθηγήτρια φυτικής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βερόνα στην Ιταλία.

Οι πολυφαινόλες είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά μόρια. Βοηθούν στην εξισορρόπηση της αναλογίας αντιοξειδωτικών προς τις ελεύθερες ρίζες στο σώμα μας, οι ελεύθερες ρίζες είναι εξαιρετικά αντιδραστικά, δυνητικά βλαβερά για τα κύτταρα μόρια οξυγόνου. Διατηρώντας τις ελεύθερες ρίζες υπό έλεγχο, μειώνουμε τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών, όπως ο καρκίνος και οι καρδιακές παθήσεις, μέσω μακροχρόνιας φλεγμονής.

Μερικοί ερευνητές λένε ότι τα μήλα έχουν το «δεύτερο υψηλότερο επίπεδο αντιοξειδωτικής ισχύος μεταξύ όλων των φρούτων».

Τα μήλα περιέχουν επίσης την πολυφαινόλη φλοριδζίνη, η οποία είναι πολύ λιγότερο συχνή μεταξύ των άλλων φρούτων στη φρουτιέρα σας. Όπως η πηκτίνη, η φλοριδζίνη φαίνεται να μειώνει την ποσότητα ζάχαρης που απορροφούμε στο αίμα μας από τις τροφές.

Τα μήλα είναι επίσης μια καλή πηγή φαινολικών ενώσεων, οι οποίες είναι μια άλλη μορφή φυτοχημικής ουσίας. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που ζουν στις ΗΠΑ λαμβάνουν περίπου το ένα πέμπτο της συνολικής φαινολικής πρόσληψης από μήλα. Έρευνες δείχνουν ότι οι φαινολικές ενώσεις του μήλου σχετίζονται με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, καρκίνου, άσθματος, διαβήτη και παχυσαρκίας.

Αλλά δεν είναι μόνο οι ισχυρές πολυφαινόλες και η αντιοξειδωτική τους δράση που έχουν οδηγήσει ορισμένους επιστήμονες να προτείνουν τα μήλα έναντι άλλων φρούτων. Σε αρκετές δημοσιεύσεις, οι επιστήμονες προτείνουν την τακτική κατανάλωση μήλων επειδή τα φρούτα είναι απλώς τόσο ευρέως διαθέσιμα. Αυτό σημαίνει ότι η τακτική κατανάλωσή τους είναι κάτι που είναι σχετικά εφικτό για πολλούς ανθρώπους.

Είναι σαφές ότι τα μήλα έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν την υγεία μας. Αλλά είναι αρκετά σημαντικό να ισχυριστούμε ότι η κατανάλωση ενός μήλου κάθε μέρα θα μας αποτρέψει από το να πρέπει να πάμε στον γενικό γιατρό.

Ευτυχώς, μια μελέτη του 2015 ασχολήθηκε ακριβώς με αυτό το ερώτημα. Οι ερευνητές ανέλυσαν μια έρευνα σε σχεδόν 9.000 άτομα, στην οποία οι συμμετέχοντες δήλωσαν τι έτρωγαν κατά τη διάρκεια μιας 24ωρης περιόδου, κάτι που, όπως είπαν, ήταν ενδεικτικό της τυπικής ημερήσιας διατροφής τους.

Διαπίστωσαν ότι όσοι τρώνε μήλα ήταν πιο πιθανό να κρατήσουν τον γιατρό μακριά από όσους το απέφευγαν, ωστόσο, αυτό το αποτέλεσμα δεν ήταν στατιστικά σημαντικό αν λάβουμε υπόψη ότι όσοι τρώνε μήλα είναι πιο πιθανό να είναι πιο μορφωμένοι και λιγότερο πιθανό να καπνίζουν.

«Το κύριο εύρημα, ότι δεν υπάρχει μεγάλη συσχέτιση μεταξύ των ανθρώπων που καταναλώνουν τακτικά ένα μήλο την ημέρα και της πιθανότητας επίσκεψης σε γιατρό, είναι επειδή είναι περίπλοκο», λέει ο επικεφαλής ερευνητής Matthew Davis, επίκουρος αναπληρωτής καθηγητής επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή Dartmouth Geisel στο Νιου Χάμσαϊρ των ΗΠΑ.

«Οι άνθρωποι που καταναλώνουν μήλα, με βάση τις αναλύσεις μας, είναι γενικά πιο υγιείς».

Διαπίστωσαν επίσης ότι όσοι κατανάλωναν καθημερινά μήλα ήταν λιγότερο πιθανό να εξαρτώνται από συνταγογραφούμενα φάρμακα και αυτό ήταν ένα σημαντικό εύρημα όταν λήφθηκαν υπόψη οι κοινωνικοοικονομικές διαφορές μεταξύ των συμμετεχόντων που έτρωγαν ένα μήλο την ημέρα και εκείνων που δεν το έκαναν.

Επομένως, καταλήγει η εργασία, μια πιο σχετική φράση θα μπορούσε να είναι: «Ένα μήλο την ημέρα κρατάει (και) τον φαρμακοποιό μακριά».