Αφρική: Γιατί ζητά να ξαναγραφτούν οι παγκόσμιοι χάρτες

Η Αφρικανική Ένωση ξεκίνησε καμπάνια με στόχο να σταματήσει η χρήση της χαρτογράφησης Mercator, που δημιουργήθηκε το 1569 από τον Φλαμανδό Gerardus Mercator και άλλαξε για πάντα την πλοήγηση. Παρότι εξυπηρετούσε ιδανικά τους ναυτικούς της εποχής, παραμόρφωνε τις ηπείρους, εμφανίζοντας τις περιοχές κοντά στον ισημερινό πολύ μικρότερες από την πραγματικότητα.

Έτσι, η Γροιλανδία φαίνεται σχεδόν ίση με την Αφρική, ενώ στην πραγματικότητα είναι δεκατέσσερις φορές μικρότερη. Παρά την ανακρίβεια, η προβολή Mercator επιβίωσε μέχρι σήμερα, ιδίως σε διαδικτυακούς χάρτες, λόγω της απλότητάς της.

Η εκστρατεία Correct The Map, που στηρίζεται από την Αφρικανική Ένωση και 55 κράτη-μέλη, προτείνει την υιοθέτηση της προβολής Equal Earth, η οποία αποτυπώνει τις ηπείρους στο σωστό τους μέγεθος. Σύμφωνα με τον δημιουργό του χάρτη, Tom Patterson, «οι χάρτες επηρεάζουν τον τρόπο που κατανοούμε τον κόσμο. Η παραμόρφωση της Mercator αλλοιώνει την πραγματικότητα και ενισχύει αντιλήψεις ανισότητας».

Οι επικριτές της Mercator τονίζουν ότι αποτέλεσε εργαλείο αποικιοκρατίας, αφού χρησιμοποιήθηκε από Ολλανδούς και Βρετανούς για να χαρτογραφήσουν και να προβάλλουν την ισχύ των αυτοκρατοριών τους. Στον χάρτη αυτό, το Ηνωμένο Βασίλειο φαίνεται τρεις φορές μεγαλύτερο απ’ όσο είναι και η Βόρεια Αμερική τέσσερις φορές.

pexels

Η AU θεωρεί ότι με την αντικατάσταση της Mercator, οι νέες γενιές στην Αφρική – αλλά και παγκοσμίως – θα βλέπουν την ήπειρο στο πραγματικό της μέγεθος, ενισχύοντας την αίσθηση ισότητας και γεωγραφικής σημασίας. Όπως υπογραμμίζει η Fara Ndiaye, συνιδρύτρια της Speak Up Africa, «οι χάρτες ποτέ δεν ήταν ουδέτεροι· πάντα διαμόρφωναν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη δύναμη και τη θέση μας στον κόσμο».

Ήδη διεθνείς οργανισμοί όπως η World Bank και η USGS χρησιμοποιούν εναλλακτικές προβολές (Winkel Tripel, Robinson), ενώ και η Google Maps προσφέρει προβολή Globe. Η μετάβαση σε χάρτες όπως το Equal Earth δεν είναι απλώς τεχνική αλλαγή, αλλά μια κίνηση με ισχυρό πολιτικό και πολιτιστικό μήνυμα.