Γιατί δεν χρειάζεται να τα λέμε πάντα όλα σε μια σχέση;

Η ειλικρίνεια είναι μια από τις πιο συχνά εξυμνημένες αρετές. Την αντιμετωπίζουμε ως προϋπόθεση για κάθε υγιή σχέση, τη βάση της εμπιστοσύνης και της οικειότητας. Πράγματι, χωρίς ένα ελάχιστο επίπεδο αλήθειας, καμία σχέση δεν μπορεί να σταθεί.

Όμως, όσο και αν η «ειλικρίνεια» προβάλλεται ως πανάκεια, η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη. Δεν είναι κάθε αλήθεια ωφέλιμη, ούτε κάθε σιωπή σημαίνει ψέμα.

Σύγχρονες ψυχολογικές μελέτες δείχνουν ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, η σιωπή μπορεί να προστατεύσει τη σχέση περισσότερο απ’ ό,τι η «ωμή ειλικρίνεια». Η πρόθεση, το ύφος και η στιγμή παίζουν εξίσου μεγάλο ρόλο με το ίδιο το περιεχόμενο των λόγων μας.

Όχι στα σχόλια για την εμφάνιση

Είναι φυσιολογικό να παρατηρείς τις αλλαγές στο σώμα του συντρόφου σου, λίγα κιλά παραπάνω, ρυτίδες, ένα σπυράκι. Πολλοί πιστεύουν ότι το να το επισημάνουν δείχνει ενδιαφέρον ή ειλικρίνεια. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Family, Systems & Health, πάνω από τους μισούς ανθρώπους που λαμβάνουν σχόλια για την εμφάνισή τους από τον σύντροφό τους δηλώνουν ότι αισθάνονται χειρότερα μετά, ακόμη κι όταν το σχόλιο γίνεται «για καλό» ή αστειευόμενα.

Το σώμα μας είναι κάτι που γνωρίζουμε ήδη πολύ καλά. Όταν κάποιος άλλος μας το επισημαίνει, ακόμα και με καλή πρόθεση, ενεργοποιεί ανασφάλειες που ίσως προσπαθούμε να διαχειριστούμε. Οι κοινωνικές πιέσεις γύρω από την εικόνα μάς έχουν εκπαιδεύσει να βλέπουμε τις φυσιολογικές αλλαγές ως ελαττώματα, και έτσι, μια φράση που ειπώθηκε τρυφερά μπορεί να ακουστεί σαν επίκριση.

Η σιωπή, σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν είναι υποκρισία αλλά φροντίδα. Το σώμα του άλλου είναι η ιστορία του, τα κιλά δείχνουν ίσως χαλάρωση και κοινές απολαύσεις, οι ρυτίδες μαρτυρούν χαμόγελα και εμπειρίες. Το να σωπαίνεις μπορεί να είναι η πιο τρυφερή μορφή αποδοχής.

Και στις συνήθειες

Όλοι έχουμε μικρές συνήθειες του συντρόφου μας που μας ενοχλούν: καθυστερήσεις, σπατάλες, τρόπους διαχείρισης του άγχους. Όμως, το πώς και πότε επιλέγουμε να τις σχολιάσουμε καθορίζει αν θα φέρουμε εγγύτητα ή απόσταση.

Φράσεις όπως «πάλι άργησες» ή «δεν πρέπει να το κάνεις αυτό» σπάνια φέρνουν αποτέλεσμα. Αντίθετα, συχνά προκαλούν άμυνα ή θυμό. Έρευνα στο περιοδικό Behavior Therapy δείχνει ότι η διατύπωση ενός σχολίου έχει μεγαλύτερη σημασία από το περιεχόμενο: όταν ο τόνος είναι επικριτικός, η ικανοποίηση από τη σχέση μειώνεται· όταν είναι καλοπροαίρετος, ενισχύει τη συναισθηματική σύνδεση.

Το κλειδί βρίσκεται στην αυτορρύθμιση, να γνωρίζεις αν μιλάς για να βοηθήσεις ή για να ξεσπάσεις. Αν η παρόρμηση πηγάζει από εκνευρισμό, ακόμα κι αν έχεις δίκιο, χάνει τη δύναμή της. Πριν μιλήσεις, αξίζει να ρωτήσεις τον εαυτό σου: «Το λέω για να υποστηρίξω ή για να αποδείξω ότι έχω δίκιο;» Αν η απάντηση είναι το δεύτερο, η σιωπή μπορεί να είναι πιο εποικοδομητική από τα λόγια.

Η σιωπή ως πράξη αγάπης

Η ειλικρίνεια είναι θεμέλιο κάθε σχέσης, αλλά χωρίς ενσυναίσθηση μπορεί να γίνει εργαλείο πληγής. Δεν είναι ψέμα να επιλέγεις να μη μιλήσεις, είναι μια συνειδητή πράξη καλοσύνης, ένας τρόπος να προστατεύεις αυτό που έχεις χτίσει με τον άλλο.

Γιατί μερικές φορές, το να σωπαίνεις δεν είναι αδυναμία, είναι η πιο δυνατή μορφή σεβασμού.